عجب که بوی گلی هست و رنگ نسترنی! (حافظ)

✍️ سجاد فتاحی

https://www.instagram.com/sajjad_fattahi_official/

انتخاب هدفی مناسب، گردآوری اطلاعات و آمار در ارتباط با ابعاد گوناگون محیطی که در آن زندگی می‌کنیم، برنامه‌ریزی برای استفادۀ بهینه از منابعِ موجود، جهت رسیدن به هدف انتخاب شده، و نهایتاً اجرای مناسب برنامه‌ها، 4 گام اساسی است که چه در مورد یک فرد صحبت کنیم یا یک خانواده‌، روستا، شهر، استان‌ یا کشور باید برداشته شود تا آن فرد یا کشور به اهداف خود دست یابد. هر یک از این گام‌ها طی نشود یا به درستی برداشته نشود کامیابی و رسیدن به اهدافِ مدنظر با موانعی جدی روبرو خواهد شد.

اگر از وضعیت خود، خانواده، روستا، شهر، استان یا کشوری که در آن زندگی می‌کنید ناراضی هستید، علّت این نارضایتی را باید در وجود ضعف‌هایی در طی نمودن یکی از این مراحل یا تمامی آنها جستجو کنید.

در کتابِ «ایران و مسئلۀ پایداری» توضیح داده‌ شده است که که چگونه طراحی نامناسب یک نظامِ حکمرانی، سبب عدم توجه به هر یک از این مراحل و در نتیجه افتِ کیفیتِ حکمرانی در یک نظام اجتماعی (خواه خانواده باشد یا کشوری چون ایران) خواهد شد و در مراحل نهایی پایداریِ آن را با مخاطراتی جدی روبرو خواهد کرد. خانوادۀ پرتنش و کشوری آشوب زده نتیجۀ بی‌توجهی به این اصول است.

نظامِ حکمرانی و سیاسی در ایران علاوه بر آنکه مشخص نیست چه هدفی را برای آیندۀ ایران در نظر دارد، نظام گردآوری اطلاعات و آمار آن در حوزه‌‌های مختلف (به غیر از مسائل سیاسی و امنیتی) با آسیب‌هایی جدی روبروست؛ که همین دو کافی است تا حتی اگر هم بخواهد نتواند برنامه‌ریزی درستی برای ایران انجام دهد. ادامۀ این وضعیت هم باعث خواهد شد که همان بخش‌های امنیتی نسبتاً کارآمد هم در نهایت به محاصرۀ انبوهِ نارضایتی‌ها و مشکلاتِ  برآمده از این ضعف‌ها درآمده و از کار بیفتند.  

کیفیتِ نازلِ حکمرانی و وضعیت نامناسب کنونی در ایران در حوزه‌‌های گوناگون (اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی) نتیجۀ عدم توجه به همین بدیهیاتی است که در چند خط بالا گفته شد.

امروز یکم آبان‌ماه، روز آمار و برنامه‌ریزی است. در شرایط دهه‌ها فقدان آمار مناسب و برنامه‌ریزی‌هایی صحیح در ایران، آنچه که جای تعجب دارد به قول حضرت حافظ آن است که

عجب که بوی گلی هست و رنگ نسترنی