شاهکاری به نام بزرگراه شیخ فضل‌الله

✍️ سجاد فتاحی

https://www.instagram.com/sajjad_fattahi_official/

نکات و بحث‌های فراوانی دربارۀ درستی یا نادرستی نام‌گذاری اماکن شهری به نام شخصیت‌های تاریخی وجود دارد اما به گمانم چه موافقان و چه مخالفان چنین اقدامی در این نکته هم رأی باشند که نباید نام افرادی که نقاط سیاه و تاریک فراوانی در دوران زندگی خود دارند را در نام‌گذاری‌های شهری استفاده کرد.  

جدا از کتاب‌های تاریخ به این خاطر که نام شیخ فضل الله نوری را بر یکی از بزرگراه‌های تهران قرار داده‌اند نام او را بارها و بارها شنیده‌ایم. نمی‌دانم آنان که نام او را بر این بزرگراه قرار داده‌اند شرح تمامی اقدامات شیخ را خوانده‌اند یا صرفاً بواسطۀ آنکه با او در مخالفت با مشروطه هم رأی و هم داستانند او را شیخ خود قرار داده و نام او را برازندۀ نام یکی از بزرگراه‌های پایتخت ایران دانسته‌اند.

شیخ فضل‌الله نوری، شاهکارهای زیادی در طول دوران زندگی خود داشته است؛ شاهکارهایی چون «فروش زمین وقفی به بانک استقراضی روس» و «طلاق غیر شرعی زن موقرالسلطه و عقد وی برای امام جمعۀ تهران» که مهدی بامداد در کتاب تاریخ رجال ایران به آنها اشاره کرده و شاهکارهای خرد دیگری چون گرفتن رشوه برای دادن حکم و ... که ناظم‌الاسلامی کرمانی در کتاب تاریخ بیداری ایرانیان آنها را آورده است. اما به گمانم اگر شیخ امروز بود حتماً خود این گفته را تصدیق می‌کرد که هیچ یک از شاهکارهای او هم‌پایۀ شاهکار نامگذاری یکی از بزرگراه‌های پایتخت ایران به نام او نیست.

امروز سالروز مخالفت شیخ فضل‌الله نوری با مشروطه است؛ مخالفتی که اگرچه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ماهیتی نهادی و سیستماتیک به خود گرفت و البته همچنان حامیانی در جامعۀ ایرانی و در بین بلندپایگاه سیاسی ایران دارد اما به خاطر تغییر اوضاع زمانه، آنان دیگر به صراحت شیخ فضل‌الله آن را بر زبان نمی‌آورند.

جدا از موافقت یا مخالفت با شیخ فضل‌الله در زمینۀ مشروطیت که موضوعی سیاسی و فقهی است؛ مطمئناً تمامی دین‌داران متعهد و آگاه، حتی آنانی که به مشروطۀ مشروعه باور دارند با نام‌گذاری بزرگراهی در ایران به نام چنین شیخی آن هم صرفاً بواسطۀ آنکه با مشروطه مخالفت کرده است مخالفند.