✳️8 مهر‌ماه سالروز بزرگداشت یکی از منادیان «دینِ ایرانی» ✳️
✍️ سجاد فتاحی - جامعه‌شناس
✅ ایران‌زمین در طول تاریخ خود آشیانه و پناهگاه ادیان گوناگونی بوده است.
✅ مطالعۀ تاریخ این سرزمین بیانگر آن است که تمامی ادیان بزرگ تاریخ در برهه‌هایی، پرستشگاه‌ها و پیروانی بیش و کم در این سرزمین داشته‌اند؛ و ادیان کهن در آن بر ادیان جدید اثراتی عمیق برجای گذاشته‌اند. همین است که به نظر می‌رسد در این سرزمین در هم‌زیستی و ترکیب ادیان گوناگون (از آیین مهر و دین زرتشت و بودا گرفته تا آیین مسیحیت و یهودیت و دین اسلام) دینی پدید آمده که می‌توان آن را با توجه به محدودۀ جغرافیایی که در آن پرورش یافته است «دینِ ایرانی» نامید؛ دینی که همۀ آن ادیان بزرگ هست و هیچ‌یک به تنهایی نیست؛ دینی که در آن کثرت ادیان به وحدت تبدیل می‌شود. از این رو تعصب دینی در این دین، کودکانه‌ترین رفتار و تبدیل نمودن دین به ابزاری برای کسب قدرت سیاسی و اقتصادی نکوهیده‌ترین منش است.
✅ «دینِ ایرانی» در مقاطعی منادیانی بزرگ و متونی سُتُرگ نیز داشته است که یکی از آنها «مولانا جلال‌الدین رومی» و «مثنوی معنوی» اوست؛ مردی که امروز 8 مهر سالروز تولد و بزرگداشت آن دُردانه است.
✅ به نظر می‌رسد که یکی از کامل‌ترین تعاریف را از او و مثنوی معنوی‌اش شیخ بهایی ارائه داده است:
من نمی‌گویم که آن عالیجناب / هست پیغمبر ولی دارد کتاب
مثنوی معنوی مولوی / هست قرآنی به لفظ پهلوی
