جشنی برای گرامیداشت آب

✍️ سجاد فتاحی

https://www.instagram.com/sajjad_fattahi_official/

ایران از نظر جغرافیایی و اقلیمی در منطقه‌ای واقع شده است که در آن «آب» عنصری ارزشمند است. در چنین محیطی هرگونه اشتباه در مواجهه با مسئلۀ آب که آسیبی بر کمیت یا کیفیت آن وارد آورد می‌تواند کُشنده باشد.

به همین دلیل است که از هزاره‌های پیش و حتی پیش از ورود آریایی‌ها به این سرزمین «آب» عنصری مقدس و الهۀ آن یعنی «آناهیتا» یکی از مقدس‌ترین ایزد- بانوان مردمان ساکن در این سرزمین بوده است. ایزد بانویی که حتی بعدها با عمومیت یافتن آیین زرتشت همچنان ارزش و احترام خود را حفظ کرد و سرودهایی با شکوه در مدح آن سروده شد.

امروز منابع آب ایران بواسطۀ هفت دهه حکمرانی ناکارآمد آب چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی در معرض مخاطراتی جدی قرار گرفته است. بر اساس استانداردهای بین‌المللی اگر میزان مصارف منابع آب در یک سرزمین بیش از 40 درصد منابع آب تجدیدپذیر باشد (یعنی آبی که به صورت سالیانه از طریق بارش‌ برف و باران تامین می‌شود)، آن سرزمین گرفتار «بحران شدید آب» است. این در حالی است که امروز ایران بنا به گفتۀ مقام‌های مسئول، 110 درصد منابع آب تجدیدپذیر خود را مصرف می‌کند و این یعنی که ایران از مرحلۀ بحران شدید آب عبور و به مرحلۀ «ورشکستگی منابع آبی» رسیده است.

از طرف دیگر بواسطۀ عدم توجه به ضوابط محیط‌زیستی، کیفیت منابع آب در ایران نیز با مخاطراتی جدی روبروست.

این موارد تنها ذکر مرثیه‌ای تکراری بر آب است که دست‌کم از اواسط دهۀ 1340 خورشیدی متخصصان نسبت به آن هشدار داده‌اند و تا امروز شنیده نشده است. از آنرو که تمامی فرصت‌های اصلاح را از دست داده‌ایم باید بدانیم که انقلابی آگاهانه در نظام حکمرانیِ آب ایران یک ضرورت است که بدون آن رهایی از ورطۀ ورشکستگی منابع آبی امکان‌ناپذیر خواهد بود.  

امروز روز «جشنِ آبانگان» است، جشنی ایرانی در ستایش آب، که می‌توان آن را نقطه‌ای برای بازگشت تقدس آب در ذهن ایرانیان دانست. اگرچه گوش‌های سیاست‌مداران این سرزمین سنگین است و البته منافع اقتصادی و سیاسی‌شان دست‌وپای آنها را برای انجام اصلاحاتی اساسی در حوزه‌‌های گوناگون بسته است، اما کودکان شنوندگان خوبی هستند، آبانگان را برای آنها جشن بگیریم، از طرف «آناهیتا» هدیه‌ای به آنها بدهیم و اهمیت آب را در ذهن‌شان برجسته کنیم؛ آن‌ها فردای ایران را خواهند ساخت.