چگونه سراوان بسازیم؟

✍️ سجاد فتاحی

https://www.instagram.com/sajjad_fattahi_official/

یکی از مسائل و بحران‌های خاموشِ پیش‌روی ایران موضوع زباله و پسماند است. بحرانی که سببِ به خطر افتادن امنیت محیط زیستی در نقاطِ مختلف ایران شده است.

یکی از برجسته‌ترین مظاهر این بحران در سراوان رشت است؛ منطقه‌ای در قلب بکرترین و زیباترین جنگل‌های استان گیلان که امروز تبدیل به جایگاهی برای انباشت زباله و کابوسی برای ساکنان این منطقه شده است. اگر در روزهای بهار و تابستان از تهران به سمت رشت حرکت کنید در نزدیکی رشت و به هنگام رسیدن به منطقۀ سراوان بوی نامطبوع این بحران را استشمام خواهید کرد.

برای خلق سراوان که می‌توان آن را شاهکاری از بی‌توجهی به محیط زیست، بی‌کفایتی و فساد دانست کافی است در طول چند دهه اقدامات زیر را انجام دهیم:

هیچ اقدام و سیاستی برای کاهش تولید پسماند نداشته باشیم و سرخوشانه زباله‌های خشک و تَرِ تفکیک نشده را در گوشه‌ای انباشت کنیم؛ سازمان‌ها و نهادهایی که می‌بایست مسئولیت حفاظت از محیط زیست را بر عهده داشته باشند چشمشان را بر روی این تخلف آشکار بسته و دادستانی و قوۀ قضاییه‌ای که باید به این نقض صریح قانون رسیدگی کند به بهانۀ مصلحت از آن بگذرد؛ مردم و تشکل‌های مردمی که پس از مدتی نسبت به ابعاد این بحران آگاهی پیدا کرده و نسبت به آن معترض شده‌اند را با ابزارهای امنیتی برای چند سالی ساکت کنیم؛ مدیرانی فاقد هرگونه صلاحیت و دانش لازم برای پرداختن به چنین موضوعاتی را انتخاب نموده و در رأس سازمان‌ها و دستگاه‌های متولی قرار دهیم و ...

اگر همۀ این اقدامات و موارد دیگری را که می‌توان به آن افزود طی چند سال و چند دهه انجام دهیم همانند امروز در هر گوشۀ ایران سراوانی ایجاد خواهیم کرد که منابع آب و خاک را آلوده کرده، سلامت ایرانیان را به خطر انداخته و در یک کلام امنیت محیط زیستی ایران را با مخاطراتی جدی روبرو خواهد کرد.

در سال 1398 همراه دوست عزیزم نرگس آذری به بررسی موضوع پسماند در گیلان پرداختیم که تجارب اولیۀ حاصل از آن را در گفتگویی با علی درستکار طرح نموده ( https://www.aparat.com/v/w3OhV  و https://www.aparat.com/v/Oti0M ) و بعدها در کتابِ ایران و مسئلۀ پایداری، بسط دادم. اگر تمایل داشتید می‌توانید به آن گفتگو یا متن کتاب مراجعه کنید.  

اما اگر می‌خواهید یاورِ بی‌کفایتی نظام حکمرانی و سیاسی ایران در پیدایش بحران پسماند و خلق سراوان‌هایی در نقاط مختلف ایران نباشید کافی است چند اقدام کوچک انجام دهید که در قسمت دوم این نوشتار به آنها اشاره خواهم کرد.