کار پاکان را قیاس از خود مگیر / گرچه ماند در نوشتن شیر و شیر
(دوازدهم ربیع‌الاول، میلاد پیامبر اسلام به روایت اهل سنت)
✍️ سجاد فتاحی
برجسته‌ترین ویژگی پیامبر اسلام در مقایسه با پیامبران سایر ادیان آن است که او اگرچه در ابتدا کار خود را از حوزۀ فرهنگ آغاز کرد اما در نهایت رهبری سیاسی جامعه را نیز بر عهده گرفت و اینگونه بود که دین و سیاست را در دورۀ خود به هم آمیخت.
همین تجربه است که در جهان اسلام و بویژه در بین شیعیان در ارتباط با قدرت سیاسی دو الگو را پدید آورد. گروهی از آنان با اتکا به این تجربۀ پیامبر اسلام، داعیه این را داشتند که باید نهاد دین، قدرت سیاسی را در دست گرفته و احکام اسلام را با بهره‌گیری از قدرت سیاسی اجرا نماید. در مقابل، گروه دیگر وارد شدن نهاد دین به حوزۀ سیاست را در شرایط عدم حضور پیامبر و امامان معصوم دارای آسیب‌ها و آفت‌هایی برای دین می‌دانستند که بواسطۀ همین آسیب‌ها مخالف حضور نهاد دین در سیاست بودند.
در قرن اخیر در بین شیعیان آیت‌الله خمینی بزرگترین نماینده جریان اول و آیت‌الله بروجردی نماینده سرآمد جریان دوم است.
امروز ایران هر دو الگو را تجربه کرده است و زمان آن رسیده که دینداران این دو الگو و تجربه را پیش‌رو نهاده و به صورت تجربی فرصت‌ها و تهدیدهای هر یک را برای دین و سیاست بررسی کنند.
به نظر می‌رسد آمیختن دین و سیاست، بدون آنکه به فساد هر یک منجر شود، هنر و معجزه‌ای است که تنها از عهده پیام آور اسلام ساخته بود و اگر دیگران سودای تکرار این تجربه را کنند و به قول حکیم طوس شهریاری و موبدی را به هم آمیزند تجربه‌ای تلخ برای دین و سیاست رقم خواهد خورد. تجربه‌ای که در تاریخ ایران یک بار در پایان دورۀ ساسانی، یک بار در عصر صفوی و بار دیگر به گونه‌ای کاملتر در دوران جمهوری اسلامی رقم خورده است.
امروز میلاد پیامبر اسلام به روایت اهل سنت و ۵ روز دیگر میلاد او به روایت شیعیان است، آنان که در ایران دل نگران اسلام و تشیع‌اند باید در این هفته بارها به این پرسش بیندیشند که:
تجربۀ حضور نهاد دین در عرصۀ سیاست به سود دین بود یا سیاست و یا هیچ یک؟
میلاد پیامبر اسلام بر هموطنان اهل سنت شاد باد.
